OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUKLARI

OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUKLARI

Otizm Spektrum Bozuklukları, çocukluk çağı nörogelişimsel bozukları içinde yer alır. Belirtileri erken çocukluk çağında başlamakta olup, sosyal -iletişimsel alanda belirgin yetersizlikler ve sınırlı, tekrarlayıcı davranışlar ve ilgi alanları ile seyreden bir bozukluktur. Otizm ilk kez 1943 yılında Leo Kanner tarafından tanımlanmıştır.

DSM -V’de Otizm Spektrum Bozukluğu olarak isimlendirilmiştir. Uzun yıllar boyunca nadir görüldüğü ifade edilmiştir, ancak son zamanlarda yapılan çalışmalar OSB sıklığının %1’in üzerinde olduğunu göstermektedir. OSB sıklığındaki bu artış muhtemelen çevresel risk faktörleri ile ilgilidir. En önemli risk faktörü olarak anne baba yaşının artışıdır, ancak pek çok faktörün de rolü araştırılmaktadır. Erkeklerde kızlardan daha fazla oranda görülmektedir. Belirtiler 3 yaşından önce başlamaktadır.

Klinik Bulgular;

- Göz teması kurmazlar, kurarlarsa da çok kısa sürelidir.

- İsmi ile seslenildiği zaman genelde duymuyormuş gibi bakmazlar ya da tepki vermezler ancak ilgisini çeken sesleri hemen fark edebilirler.

- Konuşma genelde yoktur varsa da çok kısıtlıdır, kelime tekrarları(ekolali) olabilir. Bazen de konuşma zamanla geriler.

- İstedikleri şeyi göstermek için işaret parmağını kullanmazlar.

- İşaret edilen yere genelde bakmazlar.

- Akranları ya da başka çocuklarla oynamak yerine yalnız kalmayı tercih ederler.

- Ebeveynlerin duygularını anlamakta güçlük çeker (kızgınlık, sevinç, üzüntü), ya da yeterli tepki vermezler.

- Vücut dilini, jest ve mimiklerini genelde kullanmazlar, donuk bakışları vardır.

- Oyunları genelde sıra dışı, sınırlı ve hayali olmaktan uzaktır. Tekrarlayıcı oyunları tercih ederler (oyuncakları dizmek, arabaların tekerleklerini çevirmek gibi)

- Nesneleri döndürmeye ya da dönen cisimlere karşı aşırı ilgili olma hali vardır. Bazen nesneleri koklamak, yalamak gibi davranışları da olabilir.

- Bazı nesnelere aşırı takıntıları olabilir

- Bazı seslere karşı aşırı hassastırlar.

- Anlaşılmaz, garip sesler çıkarabilirler.

- Bazen bir yere bakar gibi dalma, ev içerisinde anlamsız koşuşturma hareketleri olabilir.

- Stereotipi denen garip el hareketleri bulunur (ellerini kanat çırpar gibi yapma, para sayar gibi parmaklarını oynatma, sevindiğinde ya da sinirlendiğinde ellerini alkış yapar gibi çırpma)

- Bazen parmak ucunda yürüme, kendi etrafında dönme hareketleri bulunur.

- Karşısındakini genelde taklit etmezler (bay bay, öpücük yapma hareketlerini yapmaz.)

- Bulunduğu ortamdaki kişilerin dikkatini çekmez, sanki etrafında kimse yokmuş gibi davranır.

Tanı koymak için bu belirtilerin tamamının bulunması şartı yoktur.

Otizmin (OSB) çocuk yetiştirme yöntemleriyle ya da ailenin ekonomik koşullarıyla ilişkisi yoktur. Erken ve kesin tanısı için kullanılan belirli bir yöntem bulunmamaktadır, tanı tamamen klinik gözleme dayanmaktadır, gözleme dayanarak ve aileden alınan bilgilere göre tanı konur.

Tedavi Nasıl Düzenlenir?

-Bilgilendirilir.

-Uygun eğitim programına yönlendirilir.

-Bazı olgularda ilaç tedavisi gerekebilir.

-Uygun eğitim programı: Otizmin temel belirtilerine yönelik olan programlardır.

-Etkin program uygulamalı davranış analizidir (Helt 2008)

-Küçük yaşlarda (2>) daha çok ebeveynin eğitim programı ve sosyal-duygusal gelişmeye katkısı olan programlar seçilmelidir.

---